
Layihə idarəetməsində "Tailoring" nədir?
Layihə idarəetməsi sabit və dəyişməz bir proses deyil. Hər bir layihə unikal mühitdə, spesifik məqsədlərlə və fərqli məhdudiyyətlər altında həyata keçirilir. Bu səbəbdən layihə yanaşmalarının və idarəetmə proseslərinin uyğunlaşdırılması — yəni tailoring — layihə uğuru üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.
Tailoring nədir?
Tailoring – layihənin mühitinə, məqsədlərinə və iş tələblərinə uyğun olaraq layihə idarəetmə yanaşmasının, idarəetmə qaydalarının və proseslərinin şüurlu şəkildə seçilməsi və tənzimlənməsi prosesidir.
Tailoring zamanı layihənin inkişaf yanaşması, layihə dövrü, icra prosesləri, çatdırılacaq nəticələr və cəlb olunacaq komanda üzvləri kimi elementlər diqqətlə nəzərdən keçirilir və uyğunlaşdırılır.
Tailoring prosesinə təsir edən əsas amillər:
Layihə idarəetmə prinsipləri
Təşkilatın dəyərləri və korporativ mədəniyyəti
Təşkilatın riskə münasibəti
Sənaye sahəsinin və layihənin özəllikləri
Məsələn, müştəri mərkəzli bir təşkilat tələblərin toplanması və layihə nəticələrinin təsdiqlənməsi üçün daha çox müştəri yönümlü üsullara üstünlük verəcəkdir. Bu, “Maraqlı tərəflərlə effektiv əlaqə” prinsipinə uyğundur.
Tailoring Olmadan Yanaşmaların İstifadəsi
Tailoring edilməyən yanaşmalar sabit metodologiyaların, proseslərin və şablonların dəyişdirilmədən tətbiq edilməsini nəzərdə tutur. Lakin, çoxsaylı layihə idarəetmə metodologiyaları (məsələn, PRINCE2, Scrum, PMBOK Guide və s.) öz daxilində də tailor edilməli olduqlarını vurğulayır.
Metodologiyanı olduğu kimi, layihənin ölçüsü, kompleksliyi və müddəti nəzərə alınmadan tətbiq etmək təcrübəsiz layihə menecerləri üçün böyük risk yaradır.
Tailoring Niyə Vacibdir?
Tailoring layihənin və təşkilatın real ehtiyaclarına uyğun idarəetmə strukturunun qurulmasına imkan verir. Burada məqsəd həddindən artıq prosedurlar yaratmaq deyil, layihənin uğurla başa çatmasına dəstək olacaq qədər kifayət qədər struktur yaratmaqdır.
Tailoring aşağıdakı səbəblərə görə vacibdir:
Təşkilatın və layihənin ehtiyaclarına uyğun strukturun qurulması
Resurslardan daha effektiv istifadə
Layihə komandasının yanaşmanın inkişafında iştirakının artırılması
Müştəri ehtiyaclarının və gözləntilərinin daha yaxşı qarşılana bilməsi
Daha çevik və adaptiv layihə icrası
Layihənin əhəmiyyətindən, maraqlı tərəflərin sayından, layihənin ölçüsündən və kompleksliyindən asılı olaraq, tətbiq ediləcək proseslərin intensivliyi və həcmi dəyişir.
Nümunə:
Nüvə reaktorunun tikilməsi layihəsi üçün çox ciddi prosedurlar və nəzarət mexanizmləri tələb olunur.
Kiçik bir ofis binasının tikintisi üçün isə daha sadə və yüngül idarəetmə yanaşmaları kifayət edə bilər.
Tailoring Əsas Prinsipləri
Tailoring prosesində layihə meneceri aşağıdakı amilləri nəzərə almalıdır:
Layihənin məqsədləri və prioritetləri: Çatdırılma sürəti, keyfiyyət, dəyər və ya tənzimləyici uyğunluq hansıdır?
Təşkilatın riskə yanaşması: Riskləri minimuma endirmək üçün daha sərt prosedurlar lazımdırmı, yoxsa daha çevik idarəetmə modelimi seçilməlidir?
Komanda və maraqlı tərəflər: Komanda ölçüsü, təcrübə səviyyəsi və maraqlı tərəflərin gözləntiləri hansı idarəetmə strukturunu tələb edir?
Təşkilatın layihə idarəetməsi yetkinliyi: Təşkilat daha çox sənədləşdirmə və prosedur istəyirmi, yoxsa daha çevik və adaptiv bir yanaşma gözləyirmi?
Tailoring bütün bu faktorların nəzərə alınaraq layihənin real mühitinə uyğunlaşdırılması deməkdir.
Tailoring-in Layihəyə Gətirdiyi Faydalar
Layihə resurslarından daha səmərəli istifadə edilir.
Komanda motivasiyası artır, çünki yanaşmanın formalaşmasında iştirak edirlər.
Müştəri məmnuniyyəti artır, çünki müştəri tələblərinə uyğun şəkildə işlər qurulur.
Layihə idarəetməsi daha çevik və adaptiv olur.
Risklər daha effektiv idarə edilir.
PMP haqqında məlumat almaq üçün bu linkə keçid edə bilərsini
Nəticə
Tailoring layihə idarəetməsinin ayrılmaz bir hissəsidir. Hər bir layihə unikal olduğu üçün sabit və dəyişməz metodologiyaları tətbiq etmək uğur gətirməyə bilər. Əsas olan layihənin ölçüsünə, kompleksliyinə, maraqlı tərəflərin tələblərinə və təşkilatın xüsusiyyətlərinə uyğun, balanslaşdırılmış bir idarəetmə yanaşması yaratmaqdır.
Uğurlu layihələr sabit şablonları deyil, məhz şəraitə uyğunlaşdırılmış (tailor edilmiş) yanaşmaları seçən layihə komandaları tərəfindən həyata keçirilir.